Anshumati
(Redirected from Amshumati)
Jump to navigation
Jump to search
Author:Laxman Burdak, IFS (R) |
Anshumati (अंशुमती) was a River mentioned in Rigveda.
Origin
Variants
History
अंशुमती
विजयेन्द्र कुमार माथुर[1] ने लेख किया है ... अंशुमती (AS, p.8) ऋग्वेद 8,96 13-14 में वर्णित एक नदी--
- 'अव द्रप्सो अंशुमती मतिष्ट-दियान: कृष्णो दशभि: सहस्रै: आवत्तमिनद्र: शच्याधमन्तमप स्नेहितीर्नृमणा अधत। द्रप्समपश्यं विषुणे चरन्तमुपह्वरे नदयो अंशुमत्या:। नभो न कृष्णम वतस्थिवांसमिष्यामि वौ वृष्णो युध्यताजो।
भावार्थ यह है कि अंशुमती के तट पर इंद्र ने किसी कृष्ण नामक व्यक्ति को दस सहस्र योद्धाओं के साथ लड़ाई में हराया था. डॉक्टर भंडारकर के मत में अंशुमती यहां यमुना को ही कहा गया है और कृष्ण महाभारत के कृष्ण ही हैं. संभव है वैष्णव धर्म के उत्कर्ष काल में इसी वैदिक कथा के विपर्यय-रूप में श्रीमद् भागवत, विष्णु पुराण तथा अन्य वर्णित वह कथा प्रचलित हुई जिसके अनुसार कृष्ण ने गोवर्धन-पर्वत धारण करके इंद्र को पराजित किया था.