Saptasarasvata

From Jatland Wiki
Jump to navigation Jump to search
Author:Laxman Burdak, IFS (R)

Saptasarasvata (सप्तसारस्वत) is a tirtha mentioned in Mahabharata.

Origin

Variants

History

In Mahabharata

Saptasaraswata (Tirtha) (सप्त सारस्वत) in Mahabharata (III.81.97), (IX.36.63), (IX.37.1), (IX.37.27), (IX.37.49)

Sapta Sarasvati (सप्त सरस्वती) in Mahabharata (IX.37.28),


Vana Parva, Mahabharata/Book III Chapter 81 mentions names of Tirthas (Pilgrims). Saptasaraswata (Tirtha) (सप्त सारस्वत) is mentioned in Mahabharata (III.81.97).[1].....One should then, O best of men, proceed to the excellent tirtha called Soma (सॊम) (III.81.96). Bathing there, O king, one obtaineth the region of Soma. One should next proceed, O king, to the tirtha called Saptasaraswata (सप्त सारस्वत) (III.81.97), where the celebrated Rishi, Mankanaka (मङ्कणक), had obtained ascetic success.


Shalya Parva, Mahabharata/Book IX Chapter 36 describes Baladeva's journey along the bank of the Sarasvati River. Saptasaraswata (Tirtha) (सप्त सारस्वत) is mentioned in Mahabharata (IX.36.63).[2]....Baladeva, having the plough for his weapon, arrived at that tirtha called Sapta-Saraswat (IX.36.63), where the great ascetic Mankanaka had performed his penances and became crowned with success.


Shalya Parva, Mahabharata/Book IX Chapter 37 mentions Why was that tirtha called Sapta-Saraswat (सप्त सारस्वत) in Mahabharata (IX.37.1). [3]

Sapta-Saraswat mentioned in Mahabharata (IX.37.27-28)[4]....These are the seven forms of the Sarasvati: Suprava (सुप्रभा) (IX.37.4), Kanchanakshi (काञ्चनाक्षी) (IX.37.4), Vishala (विशाला) (IX.37.4), Manasahrada (मानसह्रदा) (IX.37.4), Oghavati (ओघवती) (IX.37.4), Suvenu (सुवेणु) (IX.37.4), and Vimalodaka (विमलॊदक) (IX.37.4). ....All these seven forms then came and joined together in that tirtha where Baladeva came. And because the seven mingled together at that spot, therefore is that tirtha known on Earth by the name of Sapta Sarasvata (सप्त सरस्वत) (IX.37.27-28).

Sapta-Saraswat is mentioned in (IX.37.49)[5]....For the man that will worship me in the tirtha Sapta-Saraswat (IX.37.49) there will be nothing unattainable here or hereafter.

सप्तसारस्वत

सप्तसारस्वत (AS, p.934) : एक प्राचीन तीर्थ स्थान था, जो सरस्वती नदी के तट पर स्थित था। इसका महाभारत में उल्लेख हुआ है- 'सप्तसारस्वतं तीर्थं ततोगच्छेन्नराधिप, यत्र मंकणकः सिद्धो महर्षिर्लोकविश्रुतः।' (महाभारत, वनपर्व, 83, 115, 116) 'सप्त सारस्वते स्नात्वा अर्चयिष्यन्ति येतु माम्, न तेषां दुर्लभं किंचिदिहलोके परत्र च।' (महाभारत, वनपर्व 83, 133) [6]

External links

References

  1. सप्त सारस्वतं तीर्थं ततॊ गच्छेन नराधिप, यत्र मङ्कणकः सिद्धॊ महर्षिर लॊकविश्रुतः (III.81.97)
  2. सप्त सारस्वतं तीर्दम आजगाम हलायुधः, यत्र मङ्कणकः सिथ्धस तपस तेपे महामुनिः
  3. सप्त सारस्वतं कस्मात कश च मङ्कणकॊ मुनिः, कथं सिद्धश च भगवान कश चास्य नियमॊ ऽभवत (IX.37.1)
  4. एकीभूतास ततस तास तु तस्मिंस तीर्थे समागताः, सप्त सारस्वतं तीर्थं ततस तत परथितं भुवि (IX.37.27) इति सप्त सरस्वत्यॊ नामतः परिकीर्तिताः, सप्त सारस्वतं चैव तीर्थं पुण्यं तथा समृतम (IX.37.28)
  5. सप्त सारस्वतॊ चास्मिन यॊ माम अर्चिष्यते नरः, न तस्य दुर्लभं किं चिद भवितेह परत्र च, सारस्वतं च लॊकं ते गमिष्यन्ति न संशयः (IX.37.49)
  6. Aitihasik Sthanavali by Vijayendra Kumar Mathur, p.934