Svayamprabha Guha

From Jatland Wiki
Jump to navigation Jump to search
Author:Laxman Burdak, IFS (R)

Svayamprabha Guha (स्वयंप्रभागुहा) is name of a Cave located half mile from Kadayanallur railway station in Tirunelveli district of Tamil Nadu, India. It is mentioned in Ramayana.

Origin

Variants

Svayamprabhaguha (स्वयंप्रभागुहा), मद्रास, (AS, p.1003)

History

स्वयंप्रभा गुहा

विजयेन्द्र कुमार माथुर[1] ने लेख किया है ...स्वयंप्रभा गुहा (AS, p.1003): दक्षिण रेल के कलयनल्लूर (?=कडयनल्लूर) स्टेशन से आधा मील पर स्थित पर्वत की 30 फुट गहरी गुफा है जिसे किंवदंती के अनुसार रामायण में उल्लिखित स्वयंप्रभा गुहा से अभिज्ञान किया गया है। कथा इस प्रकार है-- सीतान्वेषण करते समय वानरों को एक जगह बहुत प्यास लगी. एक गुहा (=ऋक्षबिल) में से जल पक्षियों को निकलते देखकर वहाँ पानी का अनुमान किया था। गुहा के अंदर प्रवेश करने पर वानरों को स्वयंप्रभा नामक तपस्विनी के दर्शन हुये, जिसने इन्हें अपनी योग शक्ति से समुद्रतट पर पहुँचा दिया. इस कथा का वर्णन वाल्मीकि रामायण किष्किन्धा कांड सर्ग 50,51,52 में किया गया है- देखें ऋक्षबिल. स्वयंप्रभा ने अपना परिचय वानरों को इस प्रकार दिया था--'शाश्वत: कामभोगश्च गृहं चेदं हिरण्मयम् हितामेरु सावर्णेरहं तस्या: स्वयं प्रभा' किष्किंधाकांड सर्ग 51,16 तथा दे. 'तस्या अहं सखी विष्णुतत्परा मोक्षकांक्षिणी नाम्ना स्वयंप्रभा दिव्यगंधर्वतनयापुरा' अध्यात्म. किष्किन्धा,6,53

See also

External links

References